Karnabahar Yetiştiriciliği

Karnabahar, Brassicaceae familyasındaki Brassica cinsinde Brassica oleracea türündeki birkaç sebzeden biridir. Tohumla çoğalan yıllık bir bitkidir. Tipik olarak, sadece kafa kısmı yenir. Beyaz et bazen “lor” olarak adlandırılır (peynir loruna benzer bir görünümle). Karnabahar kafası beyaz bir çiçeklenme meristeminden oluşur.

“Karnabahar” kelimesi, “lahana çiçeği” anlamına gelen İtalyan cavolfiore’den türemiştir. İsmin nihai kökeni Latince caulis (lahana) ve flōs (çiçek) kelimelerinden gelir. Karnabahar iyi bir karbonhidrat ve B, C ve potasyum vitamini kaynağıdır.

MS 1. yüzyılda Pliny, Doğal Tarih’teki ekili bitkilerin açıklamaları arasında cyma dediği şeyi içeriyordu: “Ex omnibus brassicae generibus suavissima est cyma,” (“Lahana çeşitlerinin en hoş tadı cyma’dır “). Pliny’nin açıklamaları muhtemelen daha önce ekili bir Brassica oleracea çeşidinin çiçekli kafalarına atıfta bulunur, ancak modern karnabaharı tanımlamaya yaklaşır. Orta Çağ’da karnabaharın ilk formları Kıbrıs adasıyla ilişkilendirildi ve 12. – 13. yüzyıl Arap botanikçileri İbn el-‘Awwam ve İbn el-Baitar, kökeninin Kıbrıs olduğunu iddia ediyordu. Bu dernek, karnabaharların bazen Kıbrıs colewort olarak bilindiği Batı Avrupa’ya kadar devam etti ve adanın Fransız Lusignan hükümdarları altında, 16. yüzyıla kadar batı Avrupa’da Kıbrıs’tan karnabahar tohumlarında geniş ticaret yapıldı.

İKLİM İSTEKLERİ

Karnabahar, serin ve hafif soğuk mevsim sebzesidir. Optimum aylık ortalama sıcaklık 15 ila 20 °C arasında değişir. Erken çeşitler daha yüksek sıcaklıklar ve daha kısa gün uzunluğu gerektirir. Uzun gün çeşitler daha erken ekilerek uzun vadede daha iri baş yaparlar. Farklı günlük karnabahar çeşitlerini aynı gün ekerek hasatta kademeye gidilebilir.

Karnabahar bitkisi çok farklı iklim şartları ve yüksekliklerde ekilişi yapılır. Dikkat edilmesi gereken husus ise; şayet meyve üzerinde ise dona yakalanmamalıdır.

TOPRAK İSTEKLERİ

Karnabahar, kilden tınlıya kadar iyi bir toprakta ekilir, ancak oldukça derin tınlı topraken cazip olanıdır. Yüksek nem tutma kapasitesine sahip topraklar göllenmeye sebep olup gelişimi olumsuz etkileyeceğinden, yağmur mevsiminde, hızla kuruyan topraklar tercih edilir, böylece kültürel ve hasat işlemleri kolayca yapılabilir.

Yüksek asitliğe duyarlıdır ve maksimum üretim için optimum toprak pH’ı 5.5 ila 6.0’dır. Karnabahar toprak ve sudaki tuzluluğa orta derecede duyarlıdır. Optimum toprak çimlenme sıcaklığı 25 °C, hava sıcaklığı 15-18 °C, kafa oluşumu için optimum sıcaklık 20-25 °C ve toprak sıcaklığı 7-29 °C olmalıdır.

EKİM

Karnabahar bitkisi tohumla çoğaltılır. Ekim sıklığı bölgeden bölgeye değişim gösterebilir. Ortalama sıklıklar;

Sıra arası mesafe 70 – 90 cm Sıra Üzeri Mesafe 45 – 65 cm olmalıdır.

Ekim sıklığı şüphesiz ki karnabahar baş iriliğini etkileyecektir.

Ekim direk tarlaya tohumun gömülmesi şeklinde veya fideliklerde olgunluğa erişip tarlaya şaşırtarak ta olabilir. Ülkemizde genelde fide şeklinde ekim daha çok yaygındır.

GÜBRELEME

Karnabahar mahsulü için verim, dayanım ve baş kalitesi gübreye bağlıdır. Toprak Toprağın verimliliğini belirlemek için, başlamadan önce toprak analizi yapılmalıdır. Fidelerin toprağa dikiminden önce dekara 5 – 10 ton hayvan gübresi uygulaması kaliteyi artıracaktır. Genel olarak, karnabahar mahsulünün dekar başına 20 kg Azot, 7,5 kg fosfor ve 7,5 kg potasyum ihtiyacı olacaktır.

HASAT

Karnabahar başı doğrudan parlak güneş ışığına maruz kalırsa, lezzetlerinin bir kısmını kaybeder ve sararma yapar ki bu sararma Pazar talebini ve fiyatını aşağı çekecektir.

Karnabahar meyvesi çeşide göre değişebilecek olan 65-180 gün içinde hasada hazırdır. Tam beyaz renkli olgunlaşmış karnabahar hemen hasat için satılmalıdır. Eğer hasat geciktirilir ise başlar sararma yapar. Bu nedenle avlama şeklinde hasat yapılması daha uygundur. Hasat çok hassas şekilde ve bıçakla yapılmalıdır.